Ang pag-aaral, na inilathala sa International Journal of Mental Health Systems, ay gumamit ng datos mula sa Philippine Mental Health Survey 2019, na isinagawa ng Department of Health at Philippine Statistics Authority. Ang survey ay sumakop sa 5,651 na kabahayan sa buong bansa at tinanong ang mga respondente tungkol sa kanilang karanasan, kaalaman, saloobin, at paggamit ng mga serbisyong pangkaisipan.

Ang mga resulta ay nagpakita na ang karamihan sa mga Pilipino ay may positibong pananaw sa pangangalagang pangkaisipan at naniniwala na ito ay mahalaga para sa kanilang kalusugan at kagalingan. Gayunpaman, ang paggamit ng mga serbisyong pangkaisipan ay mababa, lalo na sa mga may malubhang sintomas o kondisyon. Ang pinakamadalas na dahilan para hindi maghanap o magpatuloy ng pangangalagang pangkaisipan ay ang kakulangan ng pera o kakayahang magbayad (41.4%), na sinusundan ng takot o hiya (18.6%), at kawalan ng kaalaman o impormasyon (14.8%).

Ang mga mananaliksik ay nagbigay ng ilang mga rekomendasyon upang mapabuti ang sitwasyon ng pangangalagang pangkaisipan sa Pilipinas. Una, dapat palawakin at paigtingin ang implementasyon ng Mental Health Law of 2018, na naglalayong magbigay ng komprehensibo, integrado, at de-kalidad na serbisyong pangkaisipan sa lahat ng antas ng sistema ng kalusugan. Ito ay dapat kasama ang pagpapalakas ng primary health care bilang unang punto ng kontak para sa mga taong nangangailangan ng tulong, at ang pagbibigay ng sapat na pondo at tauhan para sa mga programang pangkaisipan.

Pangalawa, dapat palaganapin ang kamalayan at edukasyon tungkol sa pangangalagang pangkaisipan sa publiko at sa mga sektor na may kaugnayan dito, tulad ng edukasyon, hustisya, media, at iba pa. Ito ay dapat maglakip ng pagtatanggal o pagbawas ng stigma at diskriminasyon na nararanasan ng mga taong may problemang pangkaisipan, at ang pagtataguyod ng positibong imahe at mensahe tungkol sa kanilang kakayahan at karapatan.

Pangatlo, dapat suportahan ang pananaliksik at ebidensya-batay na patakaran tungkol sa pangangalagang pangkaisipan sa bansa. Ito ay dapat magbigay-diin sa pag-unawa sa mga salik na nakakaapekto sa paghahanap at pagkuha ng serbisyong pangkaisipan, lalo na sa mga mahihirap at marjinalisadong sektor.

Sa aking palagay, ang pag-aaral ay mahalaga at napapanahon dahil nagpapakita ito ng tunay na kalagayan ng kalusugan pangkaisipan ng mga Pilipino. Ang kalusugan pangkaisipan ay hindi dapat balewalain o itago dahil ito ay may malaking epekto sa kalidad ng buhay at kagalingan ng isang tao. Ang paghahanap ng pangangalagang pangkaisipan ay hindi dapat ikahiya o ikatakot dahil ito ay isang karapatan at pangangailangan ng bawat isa.

Sa tingin ko, dapat magkaroon ng mas malawak at mas epektibong kampanya para sa edukasyon at pagpapalaganap ng kalusugan pangkaisipan sa bansa. Dapat ding maglaan ng mas maraming pondo at suporta ang pamahalaan para sa pagpapaunlad at pagpapalawak ng mga serbisyo at pasilidad ng pangangalagang pangkaisipan. Dapat ding maging bukas at mapagbigay ang lipunan sa mga taong naghahanap o nangangailangan ng pangangalagang pangkaisipan. Dapat nating bigyan sila ng respeto, pag-unawa, at pagmamahal.

Ang kalusugan pangkaisipan ay hindi lamang tungkol sa pag-iwas o paggamot sa mga sakit o disorder. Ito ay tungkol din sa pagpapanatili at pagpapabuti ng ating kasiyahan, kaginhawaan, at kakayahan na makihalubilo at makisama sa iba. Ito ay isang mahalagang aspeto ng ating buong pagkatao. Kaya naman, dapat nating alagaan ang ating kalusugan pangkaisipan tulad ng ating kalusugan pisikal.